Krucjata. Wydanie zbiorcze

„Krucjata” to monumentalna opowieść, w której średniowieczne realia wypraw krzyżowych spotykają się z mitami Bliskiego Wschodu i fantastycznymi wizjami demonów. Jean Dufaux i Philippe Xavier tworzą komiks o epickim rozmachuktóry zachwyca zarówno fabułą, jak i detaliczną, filmową kreską.

„Krucjata” to jeden z tych komiksów, które od pierwszych stron pokazują, że klasyczna frankofońska szkoła narracji ma się świetnie, a jednocześnie udowadniają, że wciąż można w niej opowiadać historie efektowne i pełne rozmachu. Jean Dufaux, wspierany przez dynamiczną kreskę Philippe’a Xaviera, bierze na warsztat temat krucjat – okresu historycznego, który w powszechnym wyobrażeniu często kojarzy się z hollywoodzkimi obrazkami rodem z „Królestwa niebieskiego” Ridleya Scotta. Tutaj jednak średniowieczna sceneria służy nie tyle wiernemu odtworzeniu faktów, ile stworzeniu monumentalnej opowieści, w której realia wypraw krzyżowych splatają się z mitami Bliskiego Wschodu, podaniami o dżinnach i demonach oraz elementami widowiskowegofantasy. Efekt jest taki, że „Krucjata” funkcjonuje na pograniczu historii i legendy, a jej świat – pełen bitew, pościgów, intryg i pojedynków – żyje własnym życiem, przypominając momentami styl znany z „300” Franka Millera: oparte na faktach fundamenty zostają tu wzbogacone o widowiskową i brutalną warstwę fantastyczną.

Niewątpliwą zaletą całej serii jest to, że autor nie próbuje wciągać czytelnika w akademicką rekonstrukcję tamtej epoki. Tło historyczne pełni funkcję raczej punktu zaczepieniado rozbudowania fabuły i osadzenia jej w ramach kulturowych, które dają się łatwo rozpoznać, ale nie przytłaczają nadmiarem szczegółów. Dzięki temu obok oblężenia HierusHalem i marszu armii widzimy także pojedynki nieśmiertelnych wojowników, magiczne interwencje demonów i namiętności bohaterów, które wcale nie są mniej istotne od geopolitycznych układów. To w tej umiejętności mieszania różnych porządków tkwi jedna z największych sił „Krucjaty”: obok wielkiej historii toczy się bowiem gra jednostek, z ich własnymi pragnieniami, które nieraz wpływają na bieg wydarzeń w skali makro.

Ogromnym atutem wydania zbiorczego przygotowanego przez Lost in Time, jest przejrzysta kompozycja i to, że czytelnik dostaje w jednym pakiecie komplet ośmiu tomów, które układają się w dwa wyraźne cykle. Pierwsze cztery albumy opowiadają zwartą, zamkniętą historię, w której poznajemy głównych bohaterów i wchodzimy w świat krucjat naznaczony nie tylko religijnym zapałem, lecz takżeżądzą władzy i bogactwa. Druga część, obejmująca tomy od piątego do ósmego, przenosi akcenty na inne tory. W centrum uwagi staje Walter z Flandrii – bohater, którego relacje rodzinne i skomplikowane więzi z siostrą Sybillą stają się kluczem do nowej intrygi. Na scenę wkraczają wtedy asasyni i kolejne spiski, a sama opowieść nabiera bardziej osobistego tonu, choć nadal nie brakuje w niej epickiego rozmachu. Ów podział ma w sobie pewien dysonans: pierwsza połowa zamyka większą historię, druga rozwija motywy i postaci, które już znamy – ale całość mimo to tworzy spójną, pełną emocji opowieść.

Wszystko to przyozdobione zostaje prawdziwie imponującą oprawą graficzną. Kreska Xaviera jest niezwykle precyzyjna i realistyczna, wierna tradycji frankofońskiej szkoły komiksu. Sceny nasycone są kolorami, a sposób kadrowania nadaje im filmowego charakteru. Znajdziemy tu też rozciągające się na kilka stron plansze, tworzące monumentalne panoramy bitewne. Niekiedy można wręcz odnieść wrażenie, że to nie tylko komiks, lecz storyboard do widowiskowego filmu, w którym kamera unosi się nad armiami, by za chwilę zbliżyć się do twarzy jednego bohatera i uchwycić emocje jednostki. Ta dynamika i dbałość o detale sprawiają, że album czyta się niemal jednym tchem, poddając się wrażeniu spektaklu.

Nie oznacza to jednak, że Dufaux poprzestaje wyłącznie na widowisku. Jego bohaterowie – Walter z Flandrii, Syria z Arcos, Ozariasz i inni – zostali naszkicowani z wyraźną indywidualnością. Każdy z nich ma swoje marzenia i słabości, które czynią ich wiarygodnymi. Ich losy, choć splecione z wielką historią, są także opowieściami osobistymi, które sprawiają że łatwiej się z nimi identyfikować. To dzięki nim „Krucjata” nie staje się anonimowym freskiem o średniowiecznej Europie i Bliskim Wschodzie, lecz historią o ludziach uwikłanych w wielką grę, której zasad do końca nie rozumieją, a którą często popychają siły większe od nich samych – czy to polityczne, czy wręcz nadnaturalne.

Ciekawym dodatkiem są też krótkie objaśnienia historyczne pojawiające się na początku każdego tomu. Dają one nie tylko kontekst wydarzeń, ale i pozwalają docenić, jak umiejętnie scenarzysta żongluje faktami i fikcją. To, że dla polskiego czytelnika mity i legendy Bliskiego Wschodu nie mają większego emocjonalnego ciężaru, wcale nie przeszkadza – wręcz przeciwnie, dodaje aurze tajemniczości i egzotyki, budując świat odległy, ale i zarazem fascynujący.

Choć zdarzają się „Krucjacie” momenty w których potrafi przytłoczyć nadmiarem wątków, całościowo nie ma możliwości, by nie ocenić jej pozytywnie. To opowieść, która przypomina, jak niezwykłe i wieloznaczne mogą być krucjaty –pełne przemocy i politycznych gier, a jednocześnie otwarte na interpretacje, które pozwalają połączyć średniowieczny świat z odwiecznymi mitami i opowieściami o demonach. Właśnie ta umiejętność balansowania między faktami a fantazją sprawia, że „Krucjata” Dufaux i Xaviera jest lekturą nie tylko wciągającą, ale i pozostawiającą trwałe wrażenie. To komiks, który potrafi oczarować rozmachem a jednocześnie opowiedzieć historię o ludziach i ich namiętnościach, które – tak jak w czasach krucjat – często decydują o losach świata.