Dziś mija 47 lat od powstania Muzeum Karykatury

Dokładnie w dniu dzisiejszym, 15 września 2025 roku mija 47 lat od powstania Muzeum Karykatury. Stołeczna instytucja w ostatnich latach stała się jednym z najciekawszych miejsc na komiksowej mapie Polski.

Warszawskie Muzeum Karykatury powstało 15 września 1978 jako oddział Muzeum Literatury. Inicjatorem powołania takiej instytucji był Eryk Lipiński, karykaturzysta, dziennikarz i grafik, który jest obecnie patronem Muzeum. Lipiński już od lat 60. podejmował próby stworzenia takiej instytucji, najpierw w ramach Muzeum Narodowego, a potem Muzeum Historycznego m.st. Warszawy.

Nieustępliwy w swoich działaniach w końcu dopiął swego, znalazł „właściwe zrozumienie” ze strony ówczesnych władz i pomoc ze strony Muzeum Literatury w Warszawie. Lipiński został pierwszym dyrektorem Muzeum Karykatury. Początkiem zbiorów muzeum stała się prywatna kolekcja Lipińskiego, którą tworzył równocześnie z zabiegami o powołanie muzeum.

Jak czytamy na stronie Muzeum:

Muzeum Karykatury z dniem 15 września 1978 roku zaczęło swój żywot jako Oddział Muzeum Literatury właśnie. W okresie pierwszych 5 lat był to żywot trudny. Zbiory muzeum ciągle rosły, a brak stałej siedziby nie pozwalał na ich szerszą ekspozycję. Pierwsze wystawy – z inauguracyjną „Warszawa w karykaturze. Od Warsa i Sawy do Trasy Łazienkowskiej”, otwartą w Muzeum Literatury 17 stycznia 1980 r. – odbywały się m.in. w galerii tygodnika „Szpilki”. W tym czasie zbiory i biuro muzeum gnieździło się w dwóch ciasnych pokojach przedsiębiorstwa Warexpo w dawnym Domu Handlowym Braci Jabłkowskich na ulicy Brackiej.

Początkowo skromny zbiór rysunków według stanu muzealiów na dzień 31 grudnia 1983 roku wynosił około 2500 obiektów. Przez ponad 40 lat istnienia Muzeum rozrósł się i dzisiaj, uwzględniając depozyty stałe, kolekcja ta liczy ponad 25 tysięcy rysunków. Zbiory własne zawierają wiele cimeliów karykatury polskiej i światowej od XVIII-wiecznych po najnowsze.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że od kiedy w działalność instytucji kierowanej przez Pawła Płoskiego zaangażował się Michał Rzecznik, to Muzeum Karykatury i funkcjonująca od 2022 Lengrenówka stały się jednym z najciekawszych miejsc na komiksowej mapie Polski. Płoski i Rzecznik dokładają starań, aby działo się i dużo, różnorodnie, i naprawdę ciekawie.

W muzeum organizowane są znaczące ekspozycje poświęcone klasykom, jak choćby monograficzna wystawa Planeta Polch, ale są też Dobre kreski, wystawy prezentujące twórczość komiksiarzy młodego i średniego pokolenia. Regularnie urządzane są targi zinów, odbywają się spotkania dyskusyjne, warsztaty zarówno dla dzieci, jak i dla nieco starszych, mają miejsce premiery. Muzeum Karykatury zaangażowało się w wydanie Brzasku, ostatniego komiksu Jacka Świdzińskiego.

Doceniając ogromną pracę, jaką wykonuje Muzeum Karykatury na wszystkich odcinkach, na których pozostaje zaangażowane, widać wyraźnie, że trzyma rękę na pulsie współczesnego polskiego komiksu, pokazując to, jak on wygląda tu i teraz.