Koleje losu

Czy o II Wojnie Światowej można pisać nadal w sposób oryginalny? Czy można jeszcze na ten konflikt spojrzeć z innej, nieznanej dla nas strony? Oczywiście, że tak. Pytanie tylko, czy to spojrzenie poszerzy horyzonty czytelnika, sprawi, że spojrzy on na największy konflikt w historii świata z innego punktu widzenia i jeszcze będzie w stanie ten obraz docenić. Paco Roca to jeden z najbardziej znanych hiszpańskich twórców komiksowych. Obok jego komiksów nie przechodzi się obojętnie, po prostu nie wypada. „Koleje losu” też na to nie pozwalają. Roca prezentuje historię Miguela Ruiza, młodego hiszpańskiego republikanina, który uciekając przed dyktaturą generała Franco trafia do Afryki, gdzie po wielu dramatycznych przeżyciach, dostaje się do wyzwoleńczej armii francuskiej i odbywa bojowy marsz prowadzący do serca Europy. Poznając historię Miguela, zarówno tę wojenną, jak i jego życie współczesne, czujemy, że to nie walka z niemieckim okupantem stanowiła dla niego najsilniejszy impuls. On walczył z faszyzmem samym w sobie, bo ta doktryna zniszczyła jego kraj. I właśnie ta przebijająca się przez całą opowieść tragiczna historia Hiszpanii i wojny domowej, która przez wiele lat niszczyła to państwo, zdaje się nieustępliwie krzyczeć, że świat jest niesprawiedliwy, że źle postąpił z jego ojczyzną i z jej mieszkańcami. Smutna to konkluzja, ale niestety bardzo prawdziwa. Konstrukcja tego komiksu, bardzo często lawirująca pomiędzy przeszłością, a teraźniejszością, przypomina „Mausa”, sztandarowe dzieło Arta Spiegelmana. Roca zastosował też inny zabieg, wykorzystany w "Mausie", czyli ukazanie procesu rejestrowania wspomnień głównego bohatera. I podobnie jak w „Mausie” wszystkie te rozwiązania fabularne sprawdzają się znakomicie. Myślę, że nazwanie „Kolei losu” hiszpańskim „Mausem” nie jest żadnym nadużyciem. Ten komiks zdecydowanie na to zasługuje. „Koleje losu” to bardzo potrzebny komiks. Spojrzenie na wojnę z perspektywy hiszpańskiej jest nader uświadamiającym doświadczeniem. I pewnie też przygnębiającym. A pouczającym na pewno.