Zamieszki przeszłe i przyszłe

Niniejszy reportaż opowiada o serii krwawych starć między muzułmanami i hindusami, do których doszło w trzech dystryktach indyjskiego stanu Uttar Pradeś w 2013 roku.

W porównaniu z innymi podobnymi wydarzeniami zamieszki w Muzaffarnagarze były tragiczne, lecz stosunkowo niewielkie – zginęło kilkadziesiąt osób, a dziesiątki tysięcy zostało zmuszonych do opuszczenia swych domów.

Ograniczona skala tych wydarzeń pozwoliła mi porozmawiać z urzędnikami, politykami, lokalnymi przywódcami oraz ofiarami – głównie bezrolnymi chłopami.

W poprzednich komiksach opisywałem już krwawe starcia i masakry, ale to właśnie te zamieszki szczególnie mną wstrząsnęły. Są one archetypem tego, co działo się w przeszłości – i co, niestety, może wydarzyć się ponownie. Choć ta historia jest głęboko zakorzeniona w realiach Indii, jej znaczenie wykracza daleko poza granice tego kraju. Stawia bowiem pytania o uniwersalny charakter przemocy: jakich narracji używają sprawcy, by usprawiedliwić własne czyny? Jaką rolę odgrywa przemoc w demokracji? I wreszcie – jak tłum, a nie tylko jego przywódcy, wpływa na bieg wydarzeń?

Joe Sacco